Geschiedenis van de Royal Sand Yacht Club 1924 - 2024
Het verhaal van een unieke club
Voor 1895
De eerste afbeeldingen van zeilwagens zijn van de 17e eeuw: de Bruggeling Simon Stevin had in 1600 een zeilwagen gebouwd voor de prins Maurits Van Nassau.
van 1895 tot WOI
Algemeen wordt aangenomen dat de zeilwagensport in De Panne ontstond. Eind 19de eeuw bouwden en ontwikkelden de vele kinderen van architect-urbanist Albert Dumont in hun vrije tijd zeilwagens terwijl hun vader vorm gaf aan de uitbouw van de Dumont-wijk in het vroege toeristische De Panne.
In 1898 kwam André Dumont met een eerste zeilwagen op het strand. Later zorgden Benjamin en François Dumont voor de verdere ontplooiing.
Heel vlug waren er veel enthousiastelingen onder wie de latere vliegenier Willy Coppens die in de eerste wereldoorlog een held werd door het neerhalen van Duitse observatieballonnen en die voor deze verdienste later in de adelstand werd verheven als ‘Coppens d’Houthulst’ . Volgens Willy Coppens was een zeilwagen “ l’ avion du pauvre - het vliegtuig voor de armen”. “Vliegen over het strand” doen de zeilwagens nog altijd.
De allereerste zeilwagenwedstrijd ter wereld vond plaats in De Panne in 1909. Dit werd dé start voor het zeilwagenrijden als sport.
De beroemde luchtvaartpionier Louis Blériot, die in 1909 als eerste over het kanaal vloog, zeilde in datzelfde jaar met zijn ‘Aéroplage’ op de stranden van Hardelot en Le Touquet. Vanaf 1912 werden in Frankrijk wedstrijden gereden. Als pionier van de luchtvaartindustrie kan Louis Blériot zonder meer vergeleken worden met onze tijdgenoten Elon Musk, Richard Branson en Jeff Bezos. De familie Dumont vertoefde in goed gezelschap … .
Een hoogtepunt voor De Panne en voor de familie Dumont was de overwinning van Benjamin Dumont op de internationale wedstrijd in Hardelot in 1913. François Dumont werd er tweede. Zij wonnen er van de wereldtop!
Benjamin bouwde en verkocht toen reeds zeilwagens naar een eigen ontwerp.
Vóór 1914 was zeilwagenrijden alleen toegankelijk voor een zeer selecte groep mensen zoals baron Robert Sloet d’ Oldruytenborgh of Armand Nagelmackers van de familie Nagelmackers, die in 1747 in Luik de (nog steeds actieve) Bank Nagelmackers had opgericht en die omstreeks de eeuwwisseling betrokken was bij grote projecten. Georges Nagelmackers was de stichter van de Compagnie Internationale des Wagons-Lits en de bedenker van de Oriënt-Express. Een ander familielid was betrokken bij de financiering van de laatste grote Belgische locomotieven. De familie kan model staan voor de families die op het einde van de negentiende eeuw de eerste toeristen waren aan onze kust.
De oudste - nog rijvaardige - zeilwagen is Titine en werd gebouwd te Luik op vraag van Armand Nagelmackers in 1912.
1918 tot WOII
Na de eerste wereldoorlog kende de zeilwagensport een terugval.
François Dumont bleef echter geloven in de toekomst van de zeilwagensport en stichtte in 1924 de Sand Yacht Club Pannois om de ontwikkeling ervan te stimuleren aan de Belgische kust. De zeilwagen in de inkomhal van het gemeentehuis van De Panne is een gerestaureerd exemplaar van het type dat François Dumont in die tijd ontwikkelde.
In 1927 werden de eerste statuten opgesteld en werd de club een vzw met een wedstrijdprogramma voor de zomer.
De zeilwagens werden volgens de grootte van de wielen ingedeeld in 2 categorieën.
Er was een grote rivaliteit tussen François Dumont en Willy Coppens bij het ontwikkelen van steeds meer performante zeilwagens. Het werd een erekwestie. Willy Coppens was door een beschieting van zijn jachtvliegtuig tijdens de eerste wereldoorlog een been verloren. Hij was de eerste zeilwagenpiloot met een beperking. Pittig detail : het werd als ongepast beschouwd om hem voorbij te steken door je zeilwagen te duwen.
In 1927 bouwt Willy Coppens voor het eerst een zeilwagen zonder zeil maar met een verticale vleugel. Dit idee werd vele jaren later hernomen om snelheidsrecords te vestigen zoals het recente record van 225,58 km/u in Australië gereden met de zeilwagen Horonuku met verticale vleugel , 100 jaar na het eerste record van Louis Blériot (54 km/u).
Mic Dumont verhuurde in die periode zeilwagens te Oostduinkerke. Daar ontdekte de Fransman Henri Demoury het zeilwagenrijden in 1928. Hij introduceerde het zeilwagenrijden opnieuw aan de Franse kust, eerst in Merlimont-Plage en vanaf 1950 in Le Touquet, waar de Blériot Club gesticht werd. Sinds 2001 is er een jumelage tussen Royal Sand Yacht Club en de Franse Blériot Club.
In 1930 startte Pannenaar Marcel Comein ook met de bouw en het verhuren van zeilwagens. Er bestaan mooie foto’s uit die tijd met prinses Joséphine-Charlotte in een verhuurwagen.
Later kwam er nog een tweede zeilwagenverhuurder bij met Maurice Verbanck.
Rond 1970 hield Comein het voor bekeken toen de kleinere maar snelle DN-zeilwagens opgang maakten. Hij zou voor de verhuur immers 1000 frank per uur moeten voor vragen; omgerekend naar 2024 is dit ongeveer 115 euro per uur.
Ook Maurice Verbanck stopte met de commerciële verhuur van zeilwagens. In 1968 ging wat nog restte van zijn zeilwagenpark over naar de zeilwagenclub voor jongeren De Krab.
1945 tot 1969
Kort na de oorlog waren er nog maar weinig zeilwagenpiloten. François Dumont hernam de zeilwagenactiviteiten en richtte in 1949 de Belgische Federatie van de Land Yacht Clubs (BFLYC) op . Men ontwierp voor het eerst een uitgebreid wedstrijdreglement evenals een wedstrijdprogramma voor De Panne, Oostduinkerke, Middelkerke én Oostende.
Eveneens in 1949 ontwikkelde Willy Coppens de “l’Aile” geïnspireerd op grote ijszeilers. Dit concept van een achterwielgestuurde zeilwagen werd een standaardmodel rond 1960. Marcel Comein bouwt er een twintigtal in zijn werkplaats te De Panne.
Als gevolg van een crisis in de Sand Yacht Club Pannois wordt in 1951 een nieuwe zeilwagenclub opgericht onder de naam “L’Oiseau Bleu”. De naam verwijst naar het Egyptische symbool dat de leden van de familie Dumont reeds lang voerden op hun zeilwagens. Gedurende vele jaren daarna was de Sand Yacht Club het kleine maar oudere broertje van deze club.
Er ontstond een botsing tussen verschillende leefwerelden. Enerzijds het elitaire milieu van de Brusselse en Franssprekende Vlaamse bourgeoisie in de L’Oiseau Bleu en anderzijds de kring van Nederlandstalige Vlamingen en plaatselijke handelaren, met leden in (Royal) Sand Yacht Club. Uit die tijd zijn er verhalen van “de facteur”, een postbode die met een verhuurzeilwagen dikwijls zeilwagenwedstrijden won. Het prijzengeld was de moeite… .
Bob Nyssens (een zoon van Anaïs Dumont) werd, na het overlijden van François Dumont in 1962, de sleutelfiguur in de verdere ontwikkeling van de zeilwagensport. Tot ca. 1975 was de Oiseau Bleu de dominante zeilwagenclub van De Panne.
In 1954 werd de titel “Koninklijk” toegekend aan de “Sand Yacht Club Pannois”.
In het kader van de wereldtentoonstelling EXPO58 werd in 1958 voor het eerst een internationaal zeilwagenevenement georganiseerd op het strand van De Panne.
Hierna werd in 1962 de Fédération Internationale de Sand et Land Yachting opgericht door de Belg Bob Nyssens met 4 clubs uit 4 landen. Het logo geeft aan dat de ambities mondiaal waren. Bob Nyssens was 25 jaar voorzitter van de FISLY en werd voor een nog langere periode als voorzitter opgevolgd door Eric Engelbrecht uit De Panne.
De Nederlanders introduceerden in 1964 de DN, omgebouwde ijszeilwagens, op het Europees kampioenschap in De Panne en wonnen van de grote zeilwagens met 15 m² zeil.
Geïnspireerd op de DN werkt de Franstalige voorzitter van Royal Sand Yacht Club Georges Veraert, gesteund door Maurice Debra, mee aan de ontwikkeling van een kleine zeilwagen, de V4.
Robert Demuysere won het Europees kampioenschap 1968. Hij wenste dat de jeugd van De Panne zou zeilwagenrijden en vroeg bij de lokale scouts hulp van Eric Engelbrecht , die stichtend voorzitter werd van de zeilwagenclub voor jongeren, De Krab. Het werd voor Eric de start van een zeer lange loopbaan in de zeilwagensport.
1970 tot 1990
Zo werd de Royal Sand Yacht Club de ‘Vlaamse’ club en groeide zij vanaf 1970 onder impuls van het toenmalige lokale clubbestuur en het voorzitterschap van Julien Verdonck. De RSYC vond een eigen onderdak eerst in een strandcabine en later in de oude villa ‘Chez Tonton’. Dit was een grote stap vooruit met hoogdagen van de zeilwagensport met onvergetelijke feestjes voor en door Pannenaren.
De introductie van kleinere zeilwagens zoals de DN, de Veraert, en later de DAD (Demuysere-Ameele-De Maeyer) maakte de sport nog meer toegankelijk. De DAD werd gebouwd in met glasvezel versterkte polyester. Hierdoor vroegen de wagens veel minder onderhoud. Het zeilwagenrijden evolueerde van een zomersport naar een sport voor alle seizoenen.
In 1976 werd door de jongerenzeilwagenclub De Krab het handboek voor zeilwagensport SNELLER DAN DE WIND uitgegeven. Auteur was het jonge lid Jan Leye. Het is nog steeds het enige Nederlandstalige boek over het zeilwagenrijden.
Eric Engelbrecht en zijn echtgenote Anne Maene stonden in 1976 aan de wieg van de oprichting van de Vlaamse vleugel van de ZeilwagenFederatie ‘LaZeF’ en dit onder impuls van het Vlaams decreet en BLOSO. In dit kader werd de zeilwagenschool opgericht waar Benny Dezeure in 1985 secretaris en sporttechnisch medewerker werd. Duizenden mensen werden er vanaf dan met veel enthousiasme op weg geholpen om het zeilwagenrijden te ontdekken. Ondertussen is de LaZeF via verschillende herstructureringen geïntegreerd in Wind en Watersport Vlaanderen (WWSV).
1990 tot 2015
1992 was een mijlpaal door de inhuldiging van het eerste zeilwagencentrum in de Dynastielaan. Het was toen al het mooiste zeilwagencentrum ter wereld en bood onderdak aan de Royal Sand Yacht Club, De Krab en de Landelijke ZeilwagenFederatie.
Eric Engelbrecht werd in 1995 voorzitter van de Royal Sand Yacht Club. Hij bleef dit ononderbroken tot in 2012.
Als voorzitter van de internationale zeilwagenfederatie FISLY en als voorzitter van de Royal Sand Yacht Club streefde hij naar een wereldwijde expansie van de zeilwagensport. Dit leidde tot de organisatie van verschillende kampioenschappen in De Panne maar ook buiten Europa in de USA en in Argentinië met de deelname van veel Europese piloten en clubleden.
De Royal Sand Yacht Club is en blijft nog steeds een belangrijke speler in de internationale organisatie van de zeilwagensport.
2015 tot 2024
In 2019 werd het huidige zeilwagencentrum ingehuldigd. Het kwam tot stand dank zij de steun van het gemeentebestuur en het is zonder twijfel het mooiste zeilwagencentrum ter wereld. Buitenlandse piloten zijn steeds vol bewondering wanneer ze wedstrijden komen rijden. Ook vele Pannenaren kennen inmiddels de weg naar de club en komen er graag om te genieten van deze oase dicht bij de zee en het enorme strand.
De zeilwagenschool is in 2020 deel geworden van de Royal Sand Yacht Club. Veerle De Gryse en Seddik Caeyzeele zijn de beachmasters. De zware Birdies, die sinds vele jaren gebruikt werden voor initiaties zijn vervangen door MC2-zeilwagens die veel vlotter rijden. Dankzij deze stappen is het een performante zeilwagenschool geworden. Het is dé instap om te proeven van het zeilwagenrijden en voor sommigen naar het clubleven.
Het Europees kampioenschap werd in 2023 georganiseerd door de Royal Sand Yacht Club op de stranden van De Panne en Koksijde met deelname van 119 deelnemers uit 8 landen. Het werd een groot succes. Het is een voorrecht om telkens opnieuw enthousiaste Belgische en buitenlandse zeilwagenpiloten te mogen ontvangen.
Wij mogen fier zijn op de jarenlange inzet van vele clubleden en landgenoten bij het ontstaan en de ontplooiing van onze club en onze sport.
Na meer dan 100 jaar inzet en toewijding kunnen wij trots dit eeuwfeest vieren.
Epiloog
We blijven met optimisme bouwen aan een positieve toekomst, met wederzijds respect voor elkaar, respect voor de natuur, en voor oprecht plezier.
Bij de RSYC en de jongerenclub De Krab is alles aanwezig om deze mooie toekoms verder uit te bouwen: voor onze sport en voor onze unieke zeilwagenclub, voor De Panne, en voor de samenleving.
Tot op het strand!
Jan Leye, covoorzitter
FOTOGALERIJ 1600 - 2024
